تجارت الکترونیک، به معنیِ انجام معاملات تجاری، از طریق ابزارهای الکترونیکی مانند اینترنت، تلفن، تلویزیون و کامپیوتر است.
تجارت الکترونیک، برای نخستین بار در دهه‌ی ۱۹۶۰ و از طریق یک مبادله‌ی الکترونیکی داده‌ها (EDI) بر روی شبکه‌های ارزش افزوده (VANs) معرفی شد و با افزایش دسترسی به اینترنت و ظهور فروشندگان آنلاینِ محبوب در دهه‌ی ۱۹۹۰ و اوایل دهه‌ی ۲۰۰۰، رشد کرد. برای نمونه، وب‌سایت آمازون، کار خود را در سال ۱۹۹۵ و در گاراژ جف بزوس (Jeff Bezos) به عنوان کسب‌و‌کار حمل‌و‌نقلِ کتاب شروع کرد. یا وب‌سایت EBay که امکان خرید و فروش آنلاین میان مصرف‌کنندگان را فراهم می‌کند، در سال ۱۹۹۵ مزایده‌های آنلاین را به جهان معرفی کرد و در سال ۱۹۹۷ و با استقبال شدید از عروسک‌های Beanie Babies، شهرت و محبوبیت بسیار زیادی یافت. با افزایش تعداد کاربران اینترنتی، بسیاری بر این باورند که به زودی تجارت الکترونیک به روش اصلیِ انجام معاملات تجاری مبدل می‌شود.
تجارت الکترونیک نیز، مانند هر تکنولوژی دیجیتالی یا بازار خریدِ دیگری که بر مصرف‌کننده استوار است، در طول سال‌ها تکامل یافته است. با محبوب‌تر شدن دستگاه‌های تلفن همراه، تجارت گوشی همراه نیز بازار مختص خود را پیدا کرده است. با ظهور سایت‌هایی مانند فیس‌بوک و پینترست (Pinterest)، شبکه‌های اجتماعی به محرک مهمی برای تجارت الکترونیک مبدل شده‌اند. برای نمونه، بر اساس Paymill، از سال ۲۰۱۴، در فروش‌های انجام شده بر روی پلت‌فرمِ تجارت الکترونیکِ Shopify ، که به دلیل تبلیغات موجود بر روی شبکه‌های اجتماعی بوده است، در ۸۵ درصد موارد خریداران با استفاده از تبلیغات موجود بر روی فیس‌بوک به این پلت‌فرم هدایت شده‌اند.
بازارِ در حالِ تغییر، فرصت بزرگی را برای کسب‌و‌کارها فراهم می‌کند تا ارتباط خود با مشتری را بهبود دهند و بازار خود را در دنیای آنلاین گسترش دهند.
دسته‌بندی‌های تجارت الکترونیک
- B2B (تجارت به تجارت)
- B2C (تجارت به مصرف‌کننده)
- C2B (مصرف‌کننده به تجارت)
- C2C (مصرف‌کننده به مصرف‌کننده)
مزایای تجارت الکترونیک
۱. مزایای تجارت الکترونیک برای مشتریان
- راحتی
- صرفه‌جویی در زمان
- وجود طیف وسیعی از گزینه‌های مختلف
- راحتی در مقایسه
- راحتی در یافتن بررسی‌ها و نظرات
- کوپن‌ها و تخفیف‌ها
۲. مزایای تجارت الکترونیک برای کسب‌و‌کارها
- افزایش پایگاه مشتریان
- افزایش فروش
- دسترسیِ ۲۴ ساعته
- گسترش حوزه‌ی تجارت
- ساده شدن پرداخت‌های دوره‌ای
- تراکنش‌های فوری
معایب تجارت الکترونیک
۱. معایب تجارت الکترونیک برای مشتریان
- حریم خصوصی و امنیت
- کیفیت
- هزینه‌های پنهان
- تاخیر در دریافت کالا
- نیاز به اینترنت
- نبود تعامل شخصی
۲. معایب تجارت الکترونیک برای کسب‌و‌کارها
- مسائل امنیتی
- مسائل پرداختی و مالی
- نیاز به تخصیص هزینه‌ی بیشتر برای زیرساخت‌های تجارت الکترونیک
- ارجاع کالا و خدمات پس از فروش
- وجود خدمات اینترنتی کافی
- نگهداریِ مستمر